MATURA 2015
Propozycje tematów na wewnętrzną część egzaminu z języka polskiego
I. Literatura
- Tradycjonalizm i kosmopolityzm. Zaprezentuj postawy wybranych bohaterów literackich.
- Dekalog bohaterów literatury współczesnej. Rozwiń temat, odwołując się do wybranych utworów.
- Sposoby kształtowania przestrzeni i jej funkcje w utworze literackim. Przedstaw temat, analizując wybrane przykłady.
- Literatura minionych epok jako inspiracja dla współczesnych twórców. Omów temat na podstawie wybranych utworów, wskazując funkcje nawiązań do tradycji literackiej.
- Człowiek wobec postępu cywilizacyjnego. Rozważ różne postawy bohaterów wybranych utworów literackich.
- Dzieło sztuki jako temat utworu literackiego. Omów na podstawie wybranych przykładów.
- Didaskalia i ich funkcje w dziele dramatycznym. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów.
- Bóg, świat i człowiek widziani oczyma twórców literatury. Rozwiń temat, odwołując się do wybranych utworów różnych epok.
- Psychologia w powieści. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów literatury polskiej i obcej..
- Strach, jego przyczyny i skutki w życiu bohaterów literackich. Rozwiń temat, odwołując się do wybranych utworów literatury polskiej i obcej.
- Heroiczny humanizm w literaturze. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów.
- Dokumentalizm w literaturze XX wieku. Omów temat na wybranych przykładach, zwracając uwagę na przyczyny i powszechność tego zjawiska.
- Polemika z mitami narodowymi w literaturze polskiej. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów.
- Reportaż jako jeden ze sposobów wypowiadania się o człowieku i świecie. Omów temat na wybranych przykładach.
- Diabeł, anioł, duch – goście z zaświatów. Omów ich funkcje na podstawie wybranych przykładów z literatury.
- Bohaterowie z marginesu i półświatka. Zaprezentuj ich kreacje w wybranych utworach literatury polskiej i obcej.
- Autobiografia / autotematyzm jako tworzywo literackie. Rozwiń temat, analizując wybrane przykłady.
- Dialog twórców literatury z filozofami. Przedstaw problem na wybranych przykładach.
- Poeta – wieszcz, rzemieślnik, cygan...Zaprezentuj różne koncepcje poety, odwołując się do wybranych utworów literackich z różnych epok.
- Omów funkcje parodii w wybranych utworach literackich.
- Na podstawie wybranych utworów omów zadania poezji w różnych epokach. .
- Na podstawie wybranych przykładów scharakteryzuj i oceń rolę rekwizytów w utworze dramatycznym.
- Motto i dedykacja jako klucz do interpretacji utworu literackiego. Omów temat na wybranych przykładach.
- Choroba jako jedno z ludzkich doświadczeń. Omów temat na przykładzie wybranych utworów literackich.
- Franciszkanizm i jego reminiscencje w literaturze. Omów temat w oparciu o wybrane teksty literackie z różnych epok.
- Faszyzm i stalinizm jako główne zagrożenia człowieka i narodu. Omów temat w oparciu o wybrany materiał literacki.
- Sztuka retoryczna i jej funkcje w wybranych utworach literackich.
- Poezja religijna jako zapis relacji miedzy człowiekiem a Bogiem. Omów różne ujęcia tematu na podstawie wybranych utworów.
- Twórcy „osobni”. Zaprezentuj ich sylwetki i dorobek artystyczny na tle epok.
- Różne ujęcia motywu zdrady. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów z różnych epok.
- „Swój” i „obcy” w prozie polskiej. Omów funkcje motywów na wybranych przykładach.
- Porównaj różne sposoby prowadzenia gier z cenzurą i ich wpływ na kształt dzieła literackiego.
- Istota ludowego widzenia i wartościowania świata. Omów problem,odwołując się do wybranych utworów.
- Na podstawie wybranych utworów literatury polskiej i obcej zaprezentuj bohaterów, którzy dokonali fałszywych wyborów lub popełnili błędy. Zwróć uwagę na konsekwencje ich decyzji.
- Idealizm czy życiowy pragmatyzm. Przedstaw bohaterów literackich, którzy musieli zmierzyć się z takim dylematem i rozważ słuszność ich wyborów.
- Problem samotności człowieka w literaturze różnych epok. Rozwiń temat, odwołując się do wybranych utworów.
- Postawy ludzkie wobec zagrożenia, cierpienia, cudzego nieszczęścia. Rozwiń temat, odwołując się do wybranych utworów.
- Różne drogi bohaterów literackich do osiągnięcia szczęścia. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów.
- Poeci – moraliści o świecie i człowieku. Omów temat w oparciu o wybrane teksty literackie z różnych epok.
- Teocentryzm i antropocentryzm. Omów temat w oparciu o wybrane teksty literackie.
- Kodeks etyczny człowieka różnych epok. Omów na podstawie wybranych przykładów.
- Wrogowie i przyjaciele. Omów złożoność relacji międzyludzkich na wybranych przykładach.
- Rola pieniądza w życiu bohaterów literackich. Omów temat na podstawie wybranych przykładów z literatury polskiej i obcej.
- Różne formy narracji i ich funkcje w utworze literackim. Omów na wybranych przykładach.
II. Związki literatury z innymi dziedzinami sztuki
- Różne kanony piękna w literackich i plastycznych kreacjach kobiet. Omów temat na wybranych przykładach.
- Omów rolę nawiązań do malarstwa (rzeźby, muzyki) w wybranych utworach literackich.
- Różne oblicza rewolucji w literaturze i innych dziełach sztuki. Omów temat na wybranych przykładach.
- Krzyż jako motyw artystyczny i symbol kulturowy. Omów temat w oparciu o wybrane utwory literackie i inne dzieła sztuki.
- Etos rycerski w poezji i piosenkach z okresu okupacji i/lub powstania warszawskiego. Omów na wybranych przykładach.
- Skandal i prowokacja artystyczna. Omów zjawisko, odwołując się do wybranych tekstów kultury.
- Miasto w literaturze i innych tekstach kultur. Zaprezentuj różne ujęcia tematu w wybranych przykładach.
- Rozważ zagadnienie kontrastu jako zasady kompozycji w literaturze i malarstwie. Omów funkcje takiego zabiegu artystycznego na wybranych przykładach.
- Mimetyzm i kreacjonizm. Różne sposoby przedstawiania świata w literaturze i sztukach plastycznych. Omów temat na wybranych przykładach.
- Kicz i jego funkcja w literaturze i sztuce. Omów temat na podstawie wybranych dzieł literackich, plastycznych, filmowych.
- Bezdomni, wykluczeni, inni. Rozwiń temat na podstawie wybranych przykładów z literatury i/lub publicystyki.
- Doświadczenia mistyczne i ich rola w życiu człowieka. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów literackich i innych tekstów kultury.
- Różne oblicza starości. Omów temat na podstawie wybranych utworów literackich i innych tekstów kultury.
- Alegoryczne przedstawienie ludzkich cech w wybranych bajkach i dziełach plastycznych.
- Obraz miłości we współczesnej kulturze popularnej. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów.
- Gotyk jako źródło inspiracji w dziełach literackich i malarskich ( rzeźbiarskich, filmowych ). Rozwiń temat na wybranych przykładach.
- Od Adama do Batmana. Przedstaw różne wizerunki mężczyzny, odwołując się do wybranych utworów literackich i dzieł filmowych.
- Topos życia jako teatru w literaturze i innych tekstach kultury. Rozwiń temat, odwołując się do wybranych przykładów.
- Erotyka w literaturze i sztuce. Omów temat na wybranych przykładach.
- Różne sposoby wykorzystania tradycji psalmicznej. Rozwiń temat na podstawie wybranych utworów literackich i / lub muzycznych.
- Rozrachunek z najnowszą historią w literaturze i filmie. Omów na wybranych przykładach.
- Dekalog człowieka współczesnego. Omów na podstawie wybranych utworów literackich i dzieł filmowych.
- Świat oniryczny w literaturze, malarstwie i filmie. Omów, analizując wybrane teksty kultury.
- Bohater szalony w literaturze i innych tekstach kultury. Omów temat, odwołując sie do wybranych przykładów.
- Motyw faustowski w literaturze i innych tekstach kultury. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów.
- Trudne sąsiedztwo. na podstawie wybranych przykładów z literatury / publicystyki /filmu / piosenki omów zjawisko ścierania się różnych wzorów kulturowych.
- Refleksje twórców na temat tolerancji. Omów na podstawie wybranych przykładów z literatury i innych dziedzin sztuki.
- Różne wyobrażenia utopii i antyutopii. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów z literatury i innych dziedzin sztuki.
- Różne obrazy codzienności. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów z literatury i innych dziedzin sztuki.
- Ikonograficzne i literackie wyobrażenia śmierci. Omów temat, odwołując się do wybranych tekstów kultury z różnych epok.
- Honor we współczesnym świecie. Omów temat, odwołując się do wybranych dzieł literackich i filmowych.
- Obraz współczesnego świata w piosenkach raperskich i/lub innych. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów.
- Literatura i fotografia jako żródło wiedzy o przeszłości i/lub współczesności. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów.
- Różne doświadczenia sacrum. Imów temat, odwołując się do wybranych tekstów kultury.
- Ciekawe dzieła współczesnej prozy i ich ekranizacje. Rozwiń temat na wybranych przykładach.
- Elementy romansu i horroru we współczesnej literaturze i filmie dla młodzieży. Omów temat na wybranych przykładach.
- Odwołując się do wybranych przykładów literackich i filmowych, omów wpływ wojny na psychikę człowieka.
- Obraz łagrów i lagrów w różnych tekstach kultury. Zaprezentuj temat, odwołując się do wybranych przykładów.
- Odwołując się do wybranych przykładów, omów różne sposoby budowania nastroju w literaturze, malarstwie i muzyce.
- Naturalizm w literaturze i sztuce. Omów temat na podstawie wybranych przykładów.
- Impresjonizm w literaturze i malarstwie. Omów temat na podstawie wybranych przykładów.
- Kreacje świętych w różnych tekstach kultury. Zaprezentuj sylwetki bohaterów, odwołując się do wybranych przykładów.
- Motyw Męki Pańskiej w różnych tekstach kultury. Omów temat na podstawie wybranych przykładów.
- Człowiek wśród przedmiotów. Omów realne i metaforyczne funkcjonowanie przedmiotów w wybranych dziełach literackich i malarskich.
- Problemy współczesnego świata. Rozwiń temat na podstawie analizy reportażu literackiego i filmowego.
- Komiks jako synteza sztuki. Omów to zjawisko kultury współczesnej, odwołując się do wybranych przykładów.
- Symbolika światła i ciemności w tekstach kultury. Omów temat na wybranych przykładach.
- Zaprezentuj obrazy polskiej rzeczywistości, odwołując się do wybranych przykładów z literatury, filmu i (lub) piosenki.
- Bardowie XX wieku. Zaprezentuj sylwetkę wybranego twórcy, zwracając uwagę na tematykę i przesłania jego utworów.
- Matka jako bohater tekstów kultury. Zaprezentuj różne ujęcia tematu, odwołując się do wybranych przykładów.
III. Język
- Rola neologizmów w tworzeniu literackich obrazów świata. Omów temat na podstawie wybranych utworów literackich.
- Język prasy. Omów różne odmiany stylu publicystycznego, analizując wybrane przykłady.
- Omów zjawisko stylizacji gwarowej i jej funkcje w literaturze. Odwołaj się do wybranych przykładów.
- Omów zjawisko archaizacji i jej funkcje w wybranych utworach literackich.
- Język potoczny i jego funkcje w literaturze współczesnej. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładach.
- Różnorodne eksperymenty językowe w literaturze XX wieku. Zaprezentuj ciekawe – Twoim zdaniem – zjawiska.
- Język jako jeden ze sposobów charakteryzowania postaci w utworze literackim. Omów temat. odwołując się do wybranych przykładów.
- Językowe sposoby wyrażania uczuć w listach. Przeanalizuj wybrane przykłady.
- Język Twoich rówieśników – scharakteryzuj na podstawie zgromadzonego materiału.
- Językowe sposoby manipulacji. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów.
- Dokonaj analizy języka popularnych czasopism kobiecych (młodzieżowych, muzycznych) na wybranych przykładach.
- Retoryczne sposoby perswazji we współczesnych kazaniach i (lub) wypowiedziach polityków. Omów temat na podstawie analizy wybranych tekstów.
- Scharakteryzuj zjawisko nowomowy na wybranych przykładach.
- Przeanalizuj język relacji sprawozdawców sportowych na podstawie zebranego materiału językowego.
- Język mówiony jako tworzywo literatury. Omów jego funkcje na podstawie analizy wybranych utworów.
- Na podstawie zebranego materiału omów zjawisko mody językowej.
- Język jako instrument walki o władzę. Omów temat na podstawie analizy wybranych tekstów.
- Słowa – klucze w literaturze. Określ ich funkcję w wybranych utworach.
- Oddziaływanie języków obcych na język polski. Omów problem, analizując celowo zgromadzony materiał.
- Omów pochodzenie nazw miejscowych Twojego regionu. Zanalizuj celowo zgromadzony materiał językowy.
- Aluzje literackie i cytaty z dzieł oraz ich funkcjonowanie w reklamie. Zaprezentuj na na wybranych przykładach.